«Dunyoning eng xavfli» noutbuk auksionga qo’yildi
Uskuna WannaCry va BlackEnergy kabi eng xavfli oltita zararli dastur bilan yuqtirilgan.
Jami 95 milliard dollar zarar yetkazgan oltita zararli dasturiy ta’minot o’rnatilgan noutbuk onlayn sotuvga qo’yildi. Ushbu to’plam The Persistence of Chaos deb nomlanadi va unga bo’lgan takliflar allaqachon 1,2 million dollardan oshdi. To’plamga Windows XP SP3 o’rnatilgan 2008 yilgi Samsung NC10-14GB noutbuk, quvvat kabeli, qayta ishga tushirish skripti va quyidagi zararli dasturlarni o’z ichiga olgan zararli dasturlar to’plami kiradi:
-
ILOVEYOU elektron pochta va fayllarni almashish xizmatlari orqali tarqatiladigan zararli dasturdir. U 500 000 dan ortiq tizimni zararlab, jami 15 milliard dollar miqdorida zarar yetkazdi.
-
MyDoom kompyuter qurtidir va spam yuboruvchi dastur bo’lib, uni rus xakerlari ishlab chiqqan deb hisoblanadi. U 38 milliard dollar miqdorida zarar yetkazdi.
-
SoBig – spam orqali tarqaladigan troyan qurtidir. Bu zararli dastur fayllarni nusxalash, o’zini elektron pochta orqali yuborish va dasturiy ta’minot hamda apparatlarga zarar yetkazish qobiliyatiga ega. Yuz minglab kompyuterlar zarar ko’rdi, zarar miqdori esa 37 milliard dollarni tashkil etdi.
-
WannaCry – bu ransomware-chumol bo’lib, u backdoor sifatida ham ishlashi mumkin. 2017 yilda u butun dunyo bo’ylab 200 000 dan ortiq kompyuterga ta’sir ko’rsatdi va 100 million dollar zarar yetkazdi.
-
DarkTequila murakkab zararli dastur bo’lib, asosan Lotin Amerikasidagi foydalanuvchilarga hujum qilgan. U internetga ulanmasdan ham bank hisob ma’lumotlari va korporativ ma’lumotlarni o’g’irlashga qodir. Buning oqibatida jabrlanganlar millionlab dollar zarar ko’rishgan.
-
BlackEnergy 2 modulli tuzilishga ega va rootkit sifatida ishlashi mumkin. 2015 yilda u Ukraina energetika tarmog’iga qilingan hujumlarda qo’llanildi.
Lot tavsifiga ko’ra, noutbuk internet va boshqa qurilmalardan jismonan ajratilgan. Lot sotuvchilari rassom Guo O Dong va kiberxavfsizlik kompaniyasi Deep Instinct. Bu buyum san’at loyihasi sifatida auksionga qo’yilgan bo’lib, unga ilova qilingan eslatmada «AQShda zararli dasturiy ta’minot sotilishi taqiqlanadi va xaridor bu asar xavfsizlik tahdidini keltirib chiqarishini tushunishi kerak» deyiladi. Auksion yana to’rt kun davom etadi; maqola yozilayotgan paytda taklif 1 200 749 dollarni tashkil etdi.
