Blog

«Foydalanuvchilarning yarmidan ko’pi standart sozlamalarni qoldirib, o’z qurilmalarini zavod sozlamalariga qaytarmaydi. Foydalanuvchilarning 80% gachasi esa o’z qurilmalarining xavfsizligiga g’amxo’rlik qilmaydi. Ko’pchilik shunday deb o’ylaydi: «Sovutgichni buzish menga qanday zarar etkazishi mumkin? Bu mening maʼlumotlarimga ega shaxsiy kompyuter emas, shundaymi?” Lekin IoT ning asosiy tushunchasi qurilmalarning internetdagi oʻzaro taʼsiridir. Shu sababli, tarmoq ishtirokchilari sifatida qurilmalar tajovuzkorlar foydalanuvchilar maʼlumotlariga kirishi mumkin boʻlgan buzilishga aylanishi mumkin”, – dedi Dudko.

Har qanday IoT qurilmasi operatsion tizimga va tarmoq ulanishiga ega, masalan, uy Wi-Fi tarmog’iga, – deydi Oberon axborot xavfsizligi departamenti direktori Evgeniy Suxanov. Hujum uchun bu etarli – tarmoq orqali siz foydalanuvchining ish joyiga va mobil qurilmalariga ruxsatsiz kirish huquqiga ega bo’lishingiz mumkin.

«Natijada, jabrlanuvchi katta xavf-xatarni o’z zimmasiga oladi, chunki zararli dasturlarni yuqtirish muhim ma’lumotlarning to’liq yo’qolishiga, shaxsiy ma’lumotlarning o’g’irlanishiga, to’lov kartalari va pullarning yo’qolishiga olib kelishi mumkin», dedi Suxanov.

O’lik tahdid

Cisomag ma’lumotlariga ko’ra, 2019 yilda noma’lum xaker Viskonsin shtatining Milwaukee shahridan turmush qurgan er-xotinning aqlli uy tizimiga buzib kirgan.

Hujumchi baland ovozda qo‘rqinchli musiqa ijro etgan, karnaylar orqali uy aholisi bilan gaplashgan va oshxonadagi kamera orqali ularni kuzatgan. Bundan tashqari, u uydagi haroratni 32 darajaga oshirdi.

Er-xotin o’zlarining internet provayderlariga murojaat qilishdi, u ularning iltimosiga ko’ra tarmoq identifikatorini o’zgartirdi. Ular kimdir ularning Wi-Fi tarmog’ini buzib, butun aqlli uy tizimiga kirish imkoniga ega bo’lganiga ishonishdi. Jinoyatchining shaxsi hech qachon aniqlanmagan.

2018 yilda aqlli maishiy texnikani buzishning yana ikkita shunga o’xshash holati qayd etilgan. Shunday qilib, AQShdan yana bir oila, deb xabar beradi Nordvpn portali, bolaning videokuzatuv tizimini buzib, uni o‘g‘irlab ketish bilan tahdid qilgan xakerning harakatlaridan jabr ko‘rdi. Ishlar tahdidlardan uzoqqa bormadi.

O’sha yili kamida 50 000 foydalanuvchining shaxsiy jinsiy hayoti jinsiy aloqa o’yinchoqlari buzilganida fosh bo’ldi, deb xabar beradi Metro. Buzg’unchilik paytida tajovuzkorlar nafaqat shaxsiy ma’lumotlarni buzishi, balki masofadan zo’rlash uchun buzilgan jinsiy o’yinchoqlardan ham foydalanishi mumkin.

International Business Times nashriga ko‘ra, 2016-yilda xakerlar Finlyandiya shahridagi ikkita ko‘p qavatli uy aholisini kuzning oxirida, aqlli termostat tizimlariga DDoS hujumini uyushtirib, qariyb bir hafta sovuqda qoldirgan.

Xavfli istiqbollar

ESET xavfsizlik bo‘yicha bosh direktori Toni Anskomb IoT qurilmalariga hujumlar ortib borishini ta’kidladi. Uning so‘zlariga ko‘ra, hozirda dunyoda bir-biriga ulangan 20 milliard aqlli qurilmalar mavjud. 2025 yilga kelib bu ko‘rsatkich 70 milliarddan oshishi mumkin.

«Tasavvur qiling-a, xaker zamonaviy shaharning bir ko’chasi miqyosida IoT gadjetlarining ma’lumotlar uzatilishini buzishi mumkinmidi. U aqlli uy tizimlariga, avtoturargohlardagi elektr skuterlarga, shuningdek, ushbu butun raqamli infratuzilma foydalanuvchilarining gadjetlariga kirish huquqiga ega bo’ladi», – deya qayd etadi ekspert.

Bundan tashqari, Anscombe shuningdek, agar aqlli qurilmalar buzilgan bo‘lsa, masalan, xaker transport vositalari, maishiy texnika yoki jinsiy aloqa o‘yinchoqlarining ishlashi ustidan nazoratni qo‘lga kiritsa, egasiga jismoniy zarar yetkazish xavfi borligini ham aniqlab berdi.