Blog

Back to Blog
Kiberxavfsizlik nima? Ta'rifi, ahamiyati, tahdidlari va eng yaxshi amaliyotlari (3-qism)

Kiberxavfsizlik nima? Ta’rifi, ahamiyati, tahdidlari va eng yaxshi amaliyotlari (3-qism)

2022 yil uchun 10 ta eng yaxshi kiberxavfsizlik amaliyoti

Kiberxavfsizlik turli xil xavfsizlik komponentlarini qamrab oladigan katta soyabondir. Katta rasmga e’tiborni yo’qotib qo’yish oson. Kiberxavfsizlik bo’yicha harakatlaringizni yanada samaraliroq qilish uchun amal qilish kerak bo’lgan o’nta eng yaxshi amaliyot.

  1. Kiberxavfsizlik rejasini ishlab chiqish va amalga oshirish.

Kiberxavfsizlik rejasi barcha infratuzilma komponentlarini va ularga kirish huquqiga ega foydalanuvchilarni aniqlashdan boshlanishi kerak. Komponentlarning operatsiya uchun qanchalik muhimligini aniqlash uchun kiberxavfni baholash o’tkazilishi kerak. Potentsial xavflar aniqlangandan so’ng, ushbu xavflar tufayli etkazilgan barcha zararlar ko’rsatilishi kerak. Samarali kiberxavfsizlik dasturi barcha jarayonlar, texnologiyalar va jalb qilingan odamlarni hisobga oladi. Shuningdek, u falokatlarni tiklash va hodisalarga javob berish rejalarini ham o’z ichiga oladi.

  1. Yakuniy foydalanuvchilar uchun himoyani ishlab chiqish.

Yakuniy foydalanuvchini himoya qilish kiberxavfsizlikning eng muhim jihatlaridan biridir. Asosiy infratuzilma qanchalik murakkab bo’lmasin, eng oson kirish nuqtasi oxirgi foydalanuvchi hisoblanadi.

Yakuniy foydalanuvchilar tomonidan foydalaniladigan barcha dasturiy ta’minot va apparatlar muntazam ravishda zararli tahdidlar uchun tekshirilishi kerak. Buni oxirgi foydalanuvchilarga qoldirish beparvolikka olib kelishi mumkin. Ushbu muammo odatda barcha qurilmalarni markaziy administratorda ro’yxatdan o’tkazish va ushbu qurilmalar uchun yangilanishlarni avtomatlashtirish orqali chetlab o’tiladi.

  1. Haqiqiy vaqtda aniqlash va kuzatishga investitsiya qiling.

Troyanlar zararli dasturlar bo’lib, ular bajarilayotgan muhitga qarab o’zgaradi. Buzg’unchilar chiqish yo’lini topish uchun doimiy ravishda qo’pol kuch parollari bilan serverga ping yuborishlari mumkin. Xakerlar o’g’irlangan hisob ma’lumotlaridan noodatiy geografik joylardan noodatiy vaqtda tizimga kirish uchun foydalanishi mumkin. Bu jiddiyroq hujumlar uchun faqat boshlang’ich nuqtalar, shuning uchun ularni darhol qo’lga olish katta foyda keltiradi. Shuning uchun real vaqtda zararli dasturlarni aniqlash tizimi kerak. Haqiqiy vaqtda aniqlash tizimlari xavfsizlik xizmatlarini shubhali xatti-harakatlar haqida darhol ogohlantirishi mumkin. Shuningdek, ular potentsial tahdidlarni aniqlash uchun xatti-harakatlar tahlilini o’tkazishlari mumkin.

  1. Turli xil xavfsizlik komponentlari mos kelishiga ishonch hosil qiling.

Yuqorida aytib o’tilganidek, ko’plab elementlar mustahkam kiberxavfsizlik tizimini yaratish uchun birlashadi. IAM, SIEM va ma’lumotlarni himoya qilish yechimlari bir-biri bilan ishlay olishi kerak. Bu har bir yechim tomonidan taqdim etilgan veb-xizmatlar orqali yoki jurnallarni o’qishga ruxsat berish orqali amalga oshiriladi. Ushbu echimlar tashkilot va bir-biri bilan o’sishi kerak.

  1. Barcha yamoqlar va xavfsizlik yangilanishlari o’rnatilganligiga ishonch hosil qiling.

Bir nechta xavfsizlik yechimlari, ilovalari, platformalari va qurilmalari ishtirok etsa, eng so’nggi xavfsizlik yamoqlari va yangilanishlarini o’tkazib yuborish oson. Ular ma’lum zaifliklarni bartaraf etish uchun zarur va muntazam ravishda bajarilishi kerak. Himoya qilinayotgan aktiv qanchalik muhim bo’lsa, yangilanish davri shunchalik tez-tez bajarilishi kerak. Yangilash rejalari dastlabki kiberxavfsizlik rejasining bir qismi bo’lishi kerak.

  1. Xatarlarni muntazam ravishda baholashni ta’minlang.

Bulutli infratuzilma va tezkor ish oqimlari uzluksiz rivojlanish tsiklini ta’minlaydi. Bu shuni anglatadiki, har kuni tizimga yangi manbalar va ilovalar qo’shiladi. Har bir muhim qo’shimcha xavfni baholashni talab qiladi. Xavflarni baholash muntazam, rejalashtirilgan vaqt oralig’ida yoki sotuvchidan yangi xizmat qo’shilishi kabi muayyan hodisalar paytida amalga oshirilishi mumkin. Tahdidlarni modellashtirish bunga erishishning bir usuli hisoblanadi.

  1. Iloji bo’lsa avtomatlashtirish

Xavfsizlik yangilanishlari, hisobotlar va ma’lumotlarni yig’ish oldindan belgilangan konfiguratsiyalar yordamida avtomatlashtirilishi mumkin bo’lgan narsalardir. AI platformalari katta ma’lumotlar tahlilini avtomatlashtirish orqali ma’lum tahdidlarni tahlil qilishi va bashorat qilishi mumkin. Shuningdek, ular tahdidlarga avtomatik ravishda javob berishlari mumkin.

  1. Xavfsizlik xavflarining o’zgarishi haqida xabardor bo’ling.

Yangi texnologiyalar bilan yangi xavfsizlik xatarlari paydo bo’ladi. Barcha uchinchi tomon yechimlari, ayniqsa, bulutli muhitda joylashganida, xavfsizlik xavflarini qanchalik tez-tez baholashiga qarab ko’rib chiqilishi kerak. Xuddi shu narsa ichki ishlanmalar uchun ham amal qiladi.

  1. Tegishli manfaatdor tomonlar bilan maxsus xavfsizlik guruhini yarating.

Yetuk kiberxavfsizlik dasturini yaratish va qoʻllab-quvvatlash toʻgʻri bilimga ega boʻlgan maxsus jamoani talab qiladi. Bu jamoa barcha manfaatdor tomonlarni, jumladan muhandislik menejerlari, arxitektorlar, DevOps guruhlari, ishlab chiquvchilar va IT ma’murlarini hisobga olishi kerak. Milliy kiberxavfsizlik alyansi kiberxavfsizlikka yuqoridan pastga yondashuvni tavsiya qiladi, bunda korporativ rahbariyat biznes jarayoniga rahbarlik qiladi. Barcha darajadagi manfaatdor tomonlarning istiqbollarini kiritish orqali ko’proq asoslar qamrab olinadi.

  1. Yakuniy foydalanuvchilarga treninglar o’tkazing.

Kiberxavfsizlikning eng ilg’or texnologiyalari bilan ham xavfsizlik uchun javobgarlik ko’pincha oxirgi foydalanuvchi zimmasiga tushadi. Ijtimoiy muhandislik hujumlari inson tabiatini manipulyatsiya qiladi. Takroriy oddiy parollar bir nechta hisob va ilovalarga kirish huquqiga ega bo’lgan xodimlar uchun foydali vositadir. Aslida, odamlar kiberxavfsizlikning eng kutilmagan tahdidi bo’lishi mumkin. Xodimlar shubhali elektron pochta qo’shimchalarini qanday aniqlash va ular topilganda qanday choralar ko’rish kerakligini bilishlari uchun muntazam trening mashg’ulotlarini o’tkazish kerak. Parol gigiena standartlari aniq etkazilishi kerak. Ma’lumotli xodimlar bazasi barcha darajadagi xavfsizlikni yaxshilashga yordam beradi.

Oling

Ko’rinib turibdiki, biznesning sohasi yoki hajmidan qat’i nazar, kiberxavfsizlik har qanday kompaniya bilan rivojlanib borayotgan, muhim va muhokama qilinmaydigan jarayondir. Kiberxavfsizlik borasidagi sa’y-harakatlarni ta’minlash uchun ko’pchilik mamlakatlarda kiberxavfsizlik bo’yicha ko’rsatmalar chiqaradigan boshqaruv organlari (Buyuk Britaniya uchun Milliy kiberxavfsizlik markazi, AQSh uchun NIST va boshqalar) mavjud. To’g’ri yo’riqnomalar, jarayonlar va texnologiyalar mavjud bo’lsa, korxonalar o’zlarining kiberxavfsizliklari haqida qayg’urmasdan, o’zlarining asosiy xizmatlariga yaxshiroq e’tibor qaratishlari mumkin.

Share this post

Fikr bildirish

Back to Blog